Lesson Study NL & VL onderzoeksseminar

In Nederland en Vlaanderen wordt Lesson Study onderzocht op verschillende manieren. Op dit onderzoeksseminar, gehouden op 17 september 2020 presenteerden vier jonge onderzoekers hun werk  aan mede-onderzoekers en aan mensen uit de onderwijspraktijk. Hier vindt u een videoopname van het seminar. 

Datum: 17 september 2020, 14:00-16:00  

Iedere bijdrage zal bestaan uit een korte presentatie (max 10 minuten), gevolgd door een reactie van een discussant en vragen uit het publiek.

Samenvattingen van de presentaties:

Michiel van Harskamp

Duurzaamheidsvraagstukken als de stikstofcrisis, het klimaatprobleem en energietransitie zijn complexe dilemma’s waarbij wetenschap en de maatschappij elkaar ontmoeten. Om verantwoorde beslissingen te nemen in deze zogenaamde Socio-Scientific Issues (SSIs) zijn zowel wetenschappelijke kennis als persoonlijke en sociale normen en waarden van belang. Er ligt dus een grote verantwoordelijkheid bij de bètadocent om middelbare scholieren op te leiden zodat ze in staat zijn om goed geïnformeerde, gebalanceerde beslissingen te nemen over dergelijke SSIs. Bètadocenten uit het voortgezet onderwijs ervaren echter een handelingsverlegenheid omtrent het stimuleren van deze vorm van duurzaamheidsburgerschap. Mijn onderzoek richt zich op het versterken van de handelingscompetentie van de docent en het stimuleren van burgerschap over duurzaamheidsvraagstukken in de onderbouw van het VO. Hiervoor maken wij gebruik van Socio-Scientific Inquiry-Based Learning (SSIBL). Bij SSIBL worden SSIs en onderzoekend leren geïntegreerd in drie fases: Vragen stellen, Onderzoeken en Handelen. SSIBL is een veelbelovende methode om burgerschap in de bètales te stimuleren. Middels verschillende cycli van Lesson Study (LS), waarbij telkens hetzelfde LS-team betrokken was, is op SSIBL gebaseerd onderwijs ontwikkeld en getest. Zodoende is een handelingspraktijk van docenten onderzocht aangaande wetenschappelijk burgerschap en wordt onderzocht in hoeverre dit leidt tot duurzaamheidsburgerschap bij onderbouwleerlingen. Zowel de competenties van de leerlingen als de docenten zijn hierbij dus uitvoerig onderzocht. Uiteindelijk leidt dit project tot een collectie van handelingspraktijken, lesmateriaal, lesvoorbeelden, meetinstrumenten en kennis die burgerschapsvorming op het gebied van duurzaamheid in de bètales stimuleren.

Kathelijne Barbier

In 2018-2019 namen zes scholen in Vlaanderen deel aan een Lesson Study traject met als doel de leeromgeving voor cognitief begaafde leerlingen te optimaliseren. De teams werden op voorhand geselecteerd o.b.v. een vragenlijst en intakegesprek. Er werd o.a. gepeild naar de leerlingenpopulatie (en aanwezigheid van cognitief begaafde leerlingen) alsook naar de motivatie van de leraren. In deze presentatie wordt er eerst toegelicht op welke manier Lesson Study werd georganiseerd in Vlaanderen. Daarna wordt er geduid op welke manier Lesson Study effectief is voor leerkrachten in het basis- en secundair onderwijs. Dit werd onderzocht aan de hand van een longitudinaal casestudie onderzoek, waarbij we de ervaringen van leraren bij participatie aan Lesson Study hebben gedocumenteerd. Naast de dataverzameling bij leraren, hebben we ook systematisch data verzameld bij de (case-)leerlingen via interviews en vragenlijsten.

Sarah Seleznyov

This session explores the work of Hofstede on cultural beliefs, and how this can help international researchers understand the challenges of implementing Lesson Study outside Japan.  The session explores how culture may have shaped Lesson Study’s design and practices in Japan.  It goes on to explore what the implications might be for practitioners and researchers in The Netherlands seeking to implement Lesson Study, as an example of the challenges other international Lesson Study models might face.

Nathalie Sermeels & Lotte van den Branden

Een internationaliseringsproject met twee Belgische en twee Zambiaanse lerarenopleiders werd opgestart gezien de maatschappelijke nood aan het opleiden van leerkrachten en dus ook lerarenopleiders om te leren functioneren in een superdiverse schoolcontext en samenleving. Het doel van het project was om de wereldburgerschapscompetenties van de lerarenopleiders te ontwikkelen met behulp van een internationale Lesson Study. Een belangrijk onderdeel van werelburgerschap zijn persoonlijke diversiteitscompetenties zoals onbevooroordeeldheid, multiperspectiviteit etc. Vanuit de psychologische contacthypothese blijkt dat vooroordelen verminderen indien er contact plaatsvindt met een andere sociale groep en onder bepaalde optimale omstandigheden. Op basis van enquêtes en interviews met de deelnemende lerarenopleiders werd geëvalueerd wat de ontwikkeling was van hun wereldburgerschapscompetenties, wat de meerwaarde is van face-to-face contact, en in hoeverre de optimale omstandigheden voor contact aanwezig waren in het uitwisselingsproject in het algemeen en in het bijzonder binnen Lesson Study. Door het kleinschalige onderzoek kwamen bepaalde indicaties naar boven en worden bepaalde aanbevelingen gesuggereerd.